دیاتومیت، که به آن زمینه دیاتوم نیز گفته میشود، یک سنگ سیلیسی طبیعی است که اصلیترین تشکیلدهنده آن باقیماندههای فسیلی دیاتومهاست، نوعی جلبک تک سلولی و ریزدانهای که در دورانهای قدیم زندگی میکرد. این جلبکها پوستههای سیلیسی دارند که وقتی مردند، در پایین بدن آبها تجمع مییابند و با گذر زمان، در فرآیندهای جغرافیایی به ذخیرههای دیاتومیت تبدیل میشوند.
ساختار شیمیایی اصلی دیاتومیت SiO2 است که معمولاً بیش از ۸۰٪ از محتوای آن را تشکیل میدهد و نسبت کمی از اکسیدهای دیگری مانند Al2O3، Fe2O3، CaO، MgO و آلودگیهای عضوی نیز دارد. خواص فیزیکی منحصر به فرد آن شامل پوروزیتی بالا (تا ۹۰٪)، سطح خاص بزرگ و ظرفیت جذب قوی است که به ساختار میکروپوری آن بستگی دارد.
دیاتومیت سبک، نرم و پوروس است و رنگهای مختلفی از سفید تا سفید خاکستری، زرد روشن یا حتی قهوهای روشن خاکستری دارد. این ماده دارای نقطه ذوب بالا، ثبات شیمیایی و در اسید کلرید قابل حل نیست اما در قلیای قابل حل است.
به خاطر ویژگیهای استثنایی خود، دیاتومیت در صنایع مختلف کاربرد گستردهای دارد. در کشاورزی، این ماده به عنوان سماد طبیعی و تنظیمکننده خاک عمل میکند و ساختار خاک، نفوذ هوا و نگهداری آب را بهبود میبخشد. در صنعت ساختمان، به دلیل خصوصیات عالی عایق حرارتی و هیدرواسکوپیکش، به عنوان مادهای برای عایقسازی و نگهداری گرما استفاده میشود. علاوه بر این، دیاتومیت به عنوان فیلتر مناسبی در تصفیه آب عمل میکند و قادر است ذرات معلق، یونهای فلز سنگین، باکتریها و آلودهکنندههای آلی را حذف کند.