Pigmenty tlenkowe żelaza, pochodzące z tlenku żelaza(III) (Fe₂O₃), mają długą i barwną historię jako istotny składnik farb i innych mediów artystycznych. Znany ze swoich mocnych, ziemistych odcieni od żółtego do głębokiej czerwieni, tlenek żelaza był wykorzystywany jako pigment przez tysiąclecia. Prehistoryczni ludzie wykorzystywali ten związek z naturalnych złóż ochry, tworząc żywe farby do sztuki jaskiniowej i naskalnej.
Z czasem pigmenty tlenkowe żelaza ewoluowały, znajdując zastosowanie w średniowiecznych europejskich witrażach i chińskich malowidłach ściennych. Przemysłowo tlenki żelaza są produkowane w procesach takich jak kalcynowanie związków prekursorowych w wysokich temperaturach, co daje proszek, który jest zarówno trwały, jak i odporny na światło.
Tlenek żelaza występuje głównie w dwóch formach: α-Fe₂O₃, najbardziej stabilny i powszechnie występujący w naturze jako hematyt, oraz γ-Fe₂O₃, który przekształca się w α-Fe₂O₃ w wysokich temperaturach. Obie formy przyczyniają się do wszechstronności pigmentu, umożliwiając szereg odcieni i zastosowań.
Oprócz zastosowania w farbach i tuszach, pigmenty tlenkowo-żelazowe są również stosowane w ceramice, gumie oraz jako katalizatory i środki polerujące. Ich trwałość i zdolność do wytwarzania spektrum ziemistych tonów sprawiają, że są wysoko cenione zarówno w kontekście artystycznym, jak i przemysłowym. Tak więc pigmenty tlenkowo-żelazowe nadal odgrywają kluczową rolę w szerokim zakresie zastosowań, co świadczy o ich trwałym znaczeniu i wszechstronności.